Kho Tàng Truyện Cổ Tích
MỤC LỤCLỜI DẪNLỜI NÓI ĐẦULỜI NÓI ĐẦU LẦN TÁI BẢN THỨ TƯCÙNG MỘT TÁC GIẢNGUYỄN ĐỔNG CHI NHÀ VĂN - NHÀ KHOA HỌCPhần thứ nhấtNGHIÊN CỨU TRUYỆN CỔ TÍCH NÓI CHUNG VÀ TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT-NAMI. BẢN CHẤT TRUYỆN CỔ TÍCH1. PHÂN LOẠI TRUYỆN CỔ, MỘT VẤN ĐỀ ĐẶT RA TỪ LÂU, NHƯNG VẪN CÒN RẤT MỚI MẺ.2. TRUYỆN CỔ TÍCH KHÁC VỚI NHỮNG LOẠI CHUYỆN NÀO?3. RANH GIỚI GIỮA TRUYỀN THUYẾT VÀ CỔ TÍCH4. ĐẶC TRƯNG THỂ LOẠI CỦA CỔ TÍCH5. CÓ MẤY LOẠI TRUYỆN CỔ TÍCH?6. PHÂN BIỆT TRUYỆN CỔ TÍCH VỚI LỊCH SỬ VÀ VỚI TIỂU THUYẾTII. LAI LỊCH TRUYỆN CỔ TÍCH1. CON ĐƯỜNG PHÁT TRIỂN TỪ THẦN THOẠI ĐẾN CỔ TÍCHTruyền thuyết cổ tích xuất hiện vào thời kỳ nào?2. TRUYỀN THUYẾT, CỔ TÍCH ĐÃ DỰA TRÊN VŨ TRỤ QUAN NÀO?3. SỰ XUẤT HIỆN VÀ SỰ SUY TÀN CỦA TRUYỆN CỔ TÍCH4. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH MỘT TRUYỆN CỔ TÍCH5. TÁC GIẢ TRUYỆN CỔ TÍCHIII. TRUYỆN CỔ VIỆT NAM QUA CÁC THỜI ĐẠI1. THẦN THOẠI, TRUYỀN THUYẾT, LOẠI TRUYỆN XƯA NHẤT CỦA NGƯỜI VIỆT2. TRUYỆN CỔ TÍCH THỜI PHONG KIẾN TỰ CHỦ3. VIỆT ĐIỆN U LINH TẬP, LĨNH-NAM CHÍCH QUÁI VÀ NHỮNG SÁCH SƯU TẦM TRUYỆN CỔ SAU ĐÓ4. THỜI KỲ SUY TÀN CỦA TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT-NAMPHẦN THỨ HAIKHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT-NAMI. NGUỒN GỐC SỰ VẬT1. SỰ TÍCH DƯA HẤU2. SỰ TÍCH TRẦU, CAU VÀ VÔIKHẢO DỊ3. SỰ TÍCH TRÁI SẦU RIÊNG4. SỰ TÍCH CÂY HUYẾT DỤKHẢO DỊ5. SỰ TÍCH CHIM HÍT CÔKHẢO DỊ6. SỰ TÍCH CHIM TU HÚKHẢO DỊ7. SỰ TÍCH CHIM QUỐCKHẢO DỊ8. SỰ TÍCH CHIM NĂM-TRÂU-SÁU-CỘT VÀ CHIM BẮT-CÔ-TRÓI-CỘTKHẢO DỊ9. SỰ TÍCH CHIM ĐA ĐAKHẢO DỊ10. SỰ TÍCH CON NHÁIKHẢO DỊ11. SỰ TÍCH CON MUỖIKHẢO DỊ12. SỰ TÍCH CON KHỈKHẢO DỊ13. SỰ TÍCH CÁ HEKHẢO DỊ14. SỰ TÍCH CON SAM15. SỰ TÍCH CON DÃ TRÀNGKHẢO DỊ16. GỐC TÍCH BỘ LÔNG QUẠ VÀ BỘ LÔNG CÔNGKHẢO DỊ17. GỐC TÍCH TIẾNG KÊU CỦA VẠC, CỘC, DỦ DỈ, ĐA ĐA VÀ CHUỘT18. GỐC TÍCH CÁI NỐT DƯỚI CỔ CON TRÂUKHẢO DỊ19. SỰ TÍCH CÁI CHÂN SAU CON CHÓ20. SỰ TÍCH CÁI CHỔIKHẢO DỊ21. SỰ TÍCH ÔNG ĐẦU RAUKHẢO DỊ22. SỰ TÍCH ÔNG BÌNH VÔI23. SỰ TÍCH CÂY NÊU NGÀY TẾTKHẢO DỊ24. GỐC TÍCH BÁNH CHƯNG VÀ BÁNH DẦY25. GỐC TÍCH RUỘNG THÁC ĐAO HAY LÀ TRUYỆN LÊ PHỤNG HIỂUKHẢO DỊII. SỰ TÍCH ĐẤT NƯỚC VIỆT26. SỰ TÍCH HỒ GƯƠMKHẢO DỊ27. SỰ TÍCH HỒ BA-BỂKHẢO DỊ28. SỰ TÍCH ĐẦM NHẤT-DẠ VÀ BÃI TỰ-NHIÊN29. SỰ TÍCH ĐẦM MỰCKHẢO DỊ30. SỰ TÍCH SÔNG NHÀ-BÈ HAY LÀ TRUYỆN THỦ HUỒNKHẢO DỊ31. TẠI SAO SÔNG TÔ-LỊCH VÀ SÔNG THIÊN-PHÙ HẸP LẠI?KHẢO DỊ32. SỰ TÍCH ĐÁ VỌNG PHUKHẢO DỊ33. SỰ TÍCH ĐÁ BÀ-RẦU34. SỰ TÍCH THÀNH LỒIKHẢO DỊ35. SỰ TÍCH NÚI NGŨ-HÀNHKHẢO DỊIII. SỰ TÍCH CÁC CÂU VÍ36. THẠCH SÙNG CÒN THIẾU MẺ KHO HAY LÀ SỰ TÍCH CON MỐIKHẢO DỊ37. BÒ BÉO BÒ GẦYKHẢO DỊ38. NỮ HÀNH GIÀNH BẠC39. LẨY BẨY NHƯ CAO BIỀN DẬY NONKHẢO DỊ40. BỤNG LÀM DẠ CHỊU HAY LÀ TRUYỆN THẦY HÍTKHẢO DỊNGUYỄN ĐỔNG CHI - TRÉSOR DES CONTES VIETNAMIENSPHỤ BẢN° Bút tích tác giả° Chân dung Nguyễn Đổng Chi° Chân dung tác giả (Họa sĩ Diệp Minh Châu vẽ, 1981)° Bìa sách "Kho làng truyện cổ tích Việt Nam" (Bản dịch tiếng Nhật. Tokyo, 1975)ĐỌC KHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT NAM TẬP II CỦA NGUYỄN ĐỔNG CHIKHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT NAM - TẬP IIPHẦN THỨ HAIKHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT NAMIII. CÁC TÍCH CÁC CÂU VÍ41. ĐỒNG TIỀN VẠN LỊCHKHẢO DỊ42. CỦA THIÊN TRẢ ĐỊAKHẢO DỊ43. NỢ TÌNH CHƯA TRẢ CHO AI, KHỐI TÌNH MANG XUỐNG TUYỀN ĐÀI CHƯA TANKHẢO DỊ44. NỢ NHƯ CHÚA CHỔMKHẢO DỊ45. HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊTKHẢO DỊ46. SINH CON RỒI MỚI SINH CHA SINH CHÁU GIỮ NHÀ RỒI MỚI SINH ÔNGKHẢO DỊ47. CON VỢ KHÔN LẤY THẰNG CHỒNG DẠI NHƯ BÔNG HOA LÀI CẮM BÃI CỨT TRÂUKHẢO DỊ48. CỨU VẬT VẬT TRẢ ÂN CỨU NHÂN NHÂN TRẢ OÁNKHẢO DỊ49. ĐỨA CON TRỜI ĐÁNH HAY LÀ TRUYỆN TIẾC GÀ CHÔN MẸ[50]. GIẾT CHÓ KHUYÊN CHỒNGKHẢO DỊ51. CHA MẸ NUÔI CON BỂ HỒ LAI LÁNG CON NUÔI CHA MẸ KỂ THÁNG KỂ NGÀYKHẢO DỊ52. CHƯA ĐỖ ÔNG NGHÈ ĐÃ ĐE HÀNG TỔNGKHẢO DỊ53. DÌ PHẢI THẰNG CHẾT TRÔI, TÔI PHẢI ĐÔI SẤU SÀNHKHẢO DỊ54. CÁI KIẾN MÀY KIỆN CỦ KHOAIKHẢO DỊ55. VẬN KHỨ HOÀI SƠN NĂNG TRÍ TỬ, THỜI LAI BẠCH THỦY KHẢ THÔI SINH KHẢO DỊ56. TRINH PHỤ HAI CHỒNGKHẢO DỊ57. KIỆN NGÀNH ĐAKHẢO DỊ58. TO ĐẦU MÀ DẠI, NHỎ DÁI MÀ KHÔNKHẢO DỊ59. NHÂN THAM TÀI NHI TỬ, ĐIỂU THAM THỰC NHI VONGKHẢO DỊ60. NÓI DỐI NHƯ CUỘIKHẢO DỊ61. CỦA TRỜI TRỜI LẠI LẤY ĐI GIƯƠNG ĐÔI MẮT ẾCH LÀM CHI ĐƯỢC TRỜIKHẢO DỊIV. THÔNG MINH TÀI TRÍ VÀ SỨC KHỎE62. HAI ÔNG TƯỚNG ĐÁ RÃIKHẢO DỊ63. LÊ NHƯ HỔKHẢO DỊ64. CHÀNG LÍAKHẢO DỊ65. ANH EM SINH NĂMKHẢO DỊ66. BỐN ANH TÀIKHẢO DỊ67. KHỔNG LỒ ĐÚC CHUÔNG HAY LÀ SỰ TÍCH TRÂU VÀNG HỒ TÂYKHẢO DỊ68. THẠCH SANHKHẢO DỊ69. ĐẠI VƯƠNG HAI HAY LÀ TRUYỆN GIẾT THUỒNG LUỒNGKHẢO DỊ70. ÔNG ỒKHẢO DỊ71. ÂM DƯƠNG GIAO CHIẾNKHẢO DỊ72. YẾT KIÊU73. LÝ ÔNG TRỌNG HAY LÀ SỰ TÍCH THÁNH CHÈMKHẢO DỊ74. BẢY GIAO, CHÍN QUỲ75. NGƯỜI Ả ĐÀO VỚI GIẶC MINHKHẢO DỊ76. BỢM LẠI GẶP BỢM HAY BỢM GIÀ MẮC BẪY CÒ KE77. QUẬN GIÓ78. CON MỐI LÀM CHỨNGKHẢO DỊ79. BÙI CẦM HỔKHẢO DỊ80. EM BÉ THÔNG MINHKHẢO DỊ81. TRẠNG HIỀN82. THẦN GIỮ CỦA83. KẺ TRỘM DẠY HỌC TRÒKHẢO DỊ84. CON MỤ LƯỜNGKHẢO DỊ85. CON SÁO VÀ PHÚ TRƯỞNG GIẢKHẢO DỊ86. CON THỎ, CON GÀ VÀ CON HỔKHẢO DỊ87. CON THỎ VÀ CON HỔKHẢO DỊ88. MƯU CON THỎKHẢO DỊ89. BỢM GIÀ MẮC BẪY HAY LÀ MƯU TRÍ ĐÀN BÀKHẢO DỊ90. GÁI NGOAN DẠY CHỒNGKHẢO DỊ91. BÀ LỚN ĐƯỜI ƯƠIKHẢO DỊ92. CON CHÓ, CON MÈO VÀ ANH CHÀNG NGHÈO KHỔKHẢO DỊ93. NGƯỜI HỌ LIÊU VÀ DIÊM VƯƠNGTRÉSOR DES CONTES VIETNAMIENDE NGUYEN DONG CHIKHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT NAM CỦA NGUYỄN ĐỔNG CHIKHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT NAM TẬP IIIPHẦN THỨ HAIKHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT- NAMV. SỰ TÍCH ANH HÙNG NÔNG DÂN94. CỐ GHÉPKHẢO DỊ95. ÔNG NAM CƯỜNG96. CỐ BUKHẢO DỊ97. QUẬN HE98. HẦU TẠO99. LÊ LỢIKHẢO DỊ100. LÊ VĂN KHÔIKHẢO DỊ101. BA VÀNHKHẢO DỊ102. HAI NÀNG CÔNG CHÚA NHÀ TRẦN103. VỢ BA CAI VÀNGKHẢO DỊ104. VUA HEOKHẢO DỊ105. NGƯỜI THỢ MỘC NAM-HOAKHẢO DỊVI. TRUYỆN PHÂN XỬ106. NGƯỜI ĐẦY TỚ VÀ NGƯỜI ĂN TRỘMKHẢO DỊ107. BA CHÀNG THIỆN NGHỆKHẢO DỊ108. CHÀNG NGỐC ĐƯỢC KIỆNKHẢO DỊ109. NGƯỜI ĐÀN BÀ BỊ VU OANKHẢO DỊ110. TRA TẤN HÒN ĐÁKHẢO DỊ111. NGUYỄN KHOA ĐĂNGKHẢO DỊ112. SỢI BẤC TÌM RA THỦ PHẠMKHẢO DỊ113. PHÂN XỬ TÀI TÌNHKHẢO DỊ114. NGƯỜI ĐÀN BÀ MẤT TÍCH115. TINH CON CHUỘTKHẢO DỊVII. TRUYỆN THẦN TIÊN MA QUỶ VÀ PHÙ PHÉP116. HÀ Ô LÔI117. MIẾNG TRẦU KỲ DIỆUKHẢO DỊ118. TÚ UYÊNKHẢO DỊ119. NỢ DUYÊN TRONG MỘNGKHẢO DỊ120. TỪ ĐẠO HẠNH HAY SỰ TÍCH THÁNH LÁNGKHẢO DỊ121. CHÀNG ĐỐN CỦI VÀ CON TINHKHẢO DỊ122. NGƯỜI THỢ ĐÚC VÀ ANH HỌC NGHỀ123. SỰ TÍCH ĐÌNH LÀNG ĐA HÒAKHẢO DỊ124. CON CHIM KHÁCH MÀU NHIỆMKHẢO DỊ125. CÂY TRE TRĂM ĐỐTKHẢO DỊ126. NGƯỜI LẤY CÓCKHẢO DỊ127. CÂY THUỐC CẢI TỬ HOÀN SINH HAY LÀ SỰ TÍCH THẰNG CUỘI CUNG TRĂNGKHẢO DỊ128. LẤY CHỒNG DÊKHẢO DỊ129. NGƯỜI LẤY ẾCHKHẢO DỊ130. SỰ TÍCH ĐỘNG TỪ THỨCKHẢO DỊ131. NGƯỜI HỌC TRÒ VÀ BA CON QUỶKHẢO DỊ132. HAI CÔ GÁI VÀ CỤC BƯỚUKHẢO DỊ133. NGƯỜI HÓA DẾKHẢO DỊ134. THÁNH GIÓNGKHẢO DỊ135. AI MUA HÀNH TÔI HAY LÀ LỌ NƯỚC THẦNKHẢO DỊ136. NGƯỜI DÂN NGHÈO VÀ NGỌC HOÀNGKHẢO DỊKHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT NAM CỦA NGUYỄN ĐỔNG CHIPHẦN THỨ HAIKHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT-NAM137. SỰ TÍCH CÔNG CHÚA LIỄU HẠNHKHẢO DỊ138. NGƯỜI THỢ SĂN VÀ MỤ CHẰNGKHẢO DỊ139. QUAN TRIỀU HAY LÀ CHIẾC ÁO TÀNG HÌNHKHẢO DỊVIII. TRUYỆN ĐỀN ƠN TRẢ OÁN140. THỬ THẦN VÀ MIÊU THẦN HAY LÀ SỰ TÍCH CHUỘT VÀ MÈOKHẢO DỊ141. CON CÓC LIẾM NƯỚC MƯAKHẢO DỊ142. THẦY CỨU TRÒ143. HAI CON CÒ VÀ CON RÙAKHẢO DỊ144. CÔ GÁI LẤY CHỒNG HOÀNG TỬKHẢO DỊ145. NGƯỜI DÌ GHẺ ÁC NGHIỆT HAY LÀ SỰ TÍCH CON DẾKHẢO DỊ146. LÀM ƠN HÓA HẠI147. HUYỀN QUANGKHẢO DỊ148. TIÊU DIỆT MÃNG XÀKHẢO DỊ149. GIÁP HẢIKHẢO DỊ150. TAM VÀ TỨKHẢO DỊ151. BÍNH VÀ ĐINHKHẢO DỊ152. HÀ RẦM HÀ RẠCKHẢO DỊ153. ÔNG GIÀ HỌ LÊKHẢO DỊ154. TẤM CÁMKHẢO DỊ155. AO PHẬTKHẢO DỊ156. PHẠM NHĨ HAY LÀ SỰ TÍCH ÔNG BA MƯƠI157. CON MA BÁO THÙKHẢO DỊ158. RẮN BÁO OÁNKHẢO DỊ159. RẠCH ĐÙI GIẤU NGỌCKHẢO DỊ160. NGƯỜI HỌC TRÒ VÀ CON HỔKHẢO DỊ161. SỰ TÍCH ĐỀN CỜNKHẢO DỊ162. HOẰNG TÍN HẦUKHẢO DỊ163. QUÂN TỬKHẢO DỊ164. CƯỜNG BẠO ĐẠI VƯƠNGKHẢO DỊ165. MŨI DÀIKHẢO DỊ166. BỐN CÔ GÁI MUỐN LẤY CHỒNG HOÀNG TỬKHẢO DỊ167. ÔNG DÀI ÔNG CỘC HAY LÀ SỰ TÍCH THẦN SÔNG KỲ-CÙNGKHẢO DỊ168. SỰ TÍCH THÁP BÁO ÂN169. NÀNG XUÂN HƯƠNGKHẢO DỊ170. VỤ KIỆN CHÂU CHẤUKHẢO DỊIX - TÌNH BẠN, TÌNH YÊU VÀ NGHĨA VỤ171. BÀ CHÚA ONG172. ANH CHÀNG HỌ ĐÀOKHẢO DỊ173. DUYÊN NỢ TÁI SINHKHẢO DỊ174. MỴ CHÂU - TRỌNG THỦY HAY LÀ TRUYỆN NỎ THẦNKHẢO DỊ175. CÔ GÁI CON THẦN NƯỚC MÊ CHÀNG ĐÁNH CÁKHẢO DỊKHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT NAM ĐÔI ĐIỀU SUY NGHĨKHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT NAM TẬP VPHẦN THỨ HAIKHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT-NAMIX - TÌNH BẠN, TÌNH YÊU VÀ NGHĨA VỤ176. QUAN ÂM THỊ KÍNHKHẢO DỊ177. NGUYỄN THỊ BÍCH CHÂUKHẢO DỊ178. SỰ TÍCH BÃI ÔNG NAM179. CHIẾC GIÀY THƠMKHẢO DỊ180. BÁN TÓC ĐÃI BẠNKHẢO DỊ181. TRỌNG NGHĨA KHINH TÀIKHẢO DỊ182. Ả CHỨC CHÀNG NGƯUKHẢO DỊ183. BỐN NGƯỜI BẠNKHẢO DỊ184. NGƯỜI CƯỚI MAKHẢO DỊ185. VỢ CHÀNG TRƯƠNGKHẢO DỊ186. SỰ TÍCH KHĂN TANGKHẢO DỊ187. NGẬM NGẢI TÌM TRẦM HAY LÀ SỰ TÍCH NÚI MẪU-TỬKHẢO DỊ188. CÁI VẾT ĐỎ TRÊN MÁ CÔNG NƯƠNGKHẢO DỊX. - TRUYỆN VUI TƯƠI DÍ DỎM189. CHÀNG NGỐC HỌC KHÔNKHẢO DỊ190. PHIÊU LƯU CỦA ANH CHÀNG NGỐC HAY LÀ LÀM THEO VỢ DẶNKHẢO DỊ191. THỊT GÀ THUỐC CHỒNGKHẢO DỊ192. HÒA THƯỢNG VÀ NGƯỜI THỢ GIÀYKHẢO DỊ193. HAI ANH EM VÀ CON CHÓ ĐÁKHẢO DỊ194. CHÀNG RỂ THONG MANHKHẢO DỊ195. LÀM CHO CÔNG CHÚA NÓI ĐƯỢCKHẢO DỊ196. RỦ NHAU ĐI KIẾM MẬT ONGKHẢO DỊ197. CÔ GÁI LỪA THÀY SÃI, XÃ TRƯỞNG VÀ ÔNG QUAN HUYỆNKHẢO DỊ198. THẦY LANG BẤT ĐẮC DĨKHẢO DỊ199. "GIẬN MÀY TAO Ở VỚI AI" HAY LÀ TRUYỆN PHƯỢNG HOÀNG ĐẤTKHẢO DỊ200. CÁI CHẾT CỦA BỐN ÔNG SƯKHẢO DỊ201. HAI BẢY MƯỜI BAKHẢO DỊPHẦN THỨ BANHẬN ĐỊNH TỔNG QUÁT VỀ KHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT-NAMIV. ĐẶC ĐIỂM CỦA TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT-NAM1. YẾU TỐ TƯỢNG TRƯNG TRONG LOẠI HÌNH TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT NAM NÓI CHUNG ÍT XA LẠ VỚI NHÂN TÍNH; LOẠI TRUYỆN SINH HOẠT CHIẾM MỘT TỶ LỆ TƯƠNG ĐỐI CAO; LOẠI TRUYỆN THẦN KỲ, TRUYỆN LÀI VẬT, TRUYỆN PHIÊU LƯU MẠO HIỂM CHIẾM MỘT TỶ LỆ TƯƠNG ĐỐI THẤP.2. TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT-NAM THẤM ĐẬM CHẤT LIỆU ĐỜI SỐNG XÃ HỘI VIỆT CỔ; LÀ BIẾU TRƯNG NGHệ THUẬT CỦA CÁI HIỀN HÒA, NHÂN ÁI, HAY TÍNH CHỪNG MỰC TRONG TÂM LÝ DÂN TỘC.3.TÍNH CÁCH PHÊ PHÁN HIỆN THỰC KHÁ ĐẬM TRONG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT NAM; NHÂN VẬT TÍCH CỰC THƯỜNG TỎ RA KHÔNG BẰNG LÒNG VỚI TRẬT TỰ TẬP TỤC CÓ SẴN, PHẢN ỨNG LẠI CÁI TI TIỆN TẦM THƯỜNG.4. TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT-NAM CÓ MỘT MẢNG ĐÁNG KỂ NÊU BẬT VAI TRÒ TÍCH CỰC CỦA NGƯỜI NỮ: ĐỀ CẬP ĐẾN ƯỚC MƠ TÌNH YÊU VÀ HÔN NHÂN TỰ DO.V. THỬ TÌM NGUỒN GỐC TRUYỆN CỐ TÍCH VIỆT - NAM1. CÁC TRƯỜNG PHÁI CỔ TÍCH HỌC XƯA NAY VỚI VẤN ĐỀ CÁI "CHUNG" VÀ CÁI "RIÊNG" TRONG LOẠI HÌNH CỔ TÍCH2. NGUỒN GỐC NGOẠI LAI CỦA TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT-NAM.3. THU HÚT TINH HOA KHO TRUYỆN CỦA CÁC DÂN TỘC ANH EM4. NGUỒN GỐC BẢN ĐỊA CỦA TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT NAMLỜI SAU SÁCHTHƯ MỤC THAM KHẢOI. SÁCH VÀ BÀIII. BÁO VÀ TẠP CHÍKHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT-NAM TỪ BÌNH DIỆN MỘT CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨUA TRESURE CHEST OF VIETNAMESE FOLKLORE FROM A RESEARCHER’S PERSPECTIVENHÀ CỔ TÍCH HỌC NGUYỄN ĐỔNG CHI VỚI BỘ KHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT-NAMI. KHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT-NAM - BỘ SÁCH LỚN QUY TỤ MỌI NGUỒN CỦA TRUYỆN CỔ TÍCHII- KHẢO DỊ - THAO TÁC ĐẦU TIÊN ĐEM LẠI CHO TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT-NAM MỘT CÁI NHÌN ĐỐI SÁNHIII- NHỮNG NHẬN ĐỊNH TỔNG QUÁT - DỰ CẢM ĐÚNG HƯỚNG VỀ MỘT CÁCH NHÌN ĐỔI MỚI, TOÀN DIỆN ĐỐI VỚI TRUYỆN CỔ TÍCHMỘT VÀI KÍ ỨC VỀ ANH TÔITUỔI TRẺ HIẾU ĐỘNGTẬP SỰ VÀO ĐỜIHOẠT ĐỘNG XÃ HỘI VÀ TỪNG BƯỚC ĐỊNH HƯỚNGTÌNH YÊU VÀ SỰ NGHIỆPNHỮNG CANH BẠC ĐỎ...BẢNG TRA CỨU TÊN TRUYỆN KHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT NAMKHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT NAM, kể từ lần in thứ bảy, in cùng lúc trọn bộ cả năm tập. Rất tiếc, ở những lần in toàn vẹn này tác giả đã không còn được tự mình xem lại bản in thử, như ông đã từng làm việc đó một cách hứng thú và kiên trì trong sáu lần in lẻ tẻ từng tập trước đây. Tuy nhiên, từ sau khi tập V ra mắt (1982), thân phụ chúng tôi đã có dịp chỉnh lý kỹ cả năm tập, nhất là phần Tổng luận, nhằm chuẩn bị cho một lần in đầy đủ sau này. Chúng tôi cố gắng trung thành với những sửa chữa trực tiếp của ông, kể cả một đôi chỗ ông ủy thác cho tôi soát lại chút ít ít câu chữ, trong khi đọc bộ sách.Mặt khác, trong lần in thứ tư (1972), tác giả có một thay đổi đáng kể trong kết cấu cuốn sách của mình: ông bỏ đi 2 truyện và thay bằng 2 truyện khác để giữ nguyên số lượng 200 truyện. Cân nhắc kỹ lại trong lần in thứ bảy, chúng tôi đã mạnh dạn đưa một truyện trong số đó trở lại bộ sách: truyện Giết chó khuyên chồng, số 50. Để bạn đọc dễ nhận ra truyện này đã được bỏ đi, chúng tôi đặt chữ số 50 đứng đầu tên truyện trong dấu [ ]. Tôn trọng ý nguyện của tác giả, các quy tắc viết hoa và phiên âm tên người, tên đất vẫn giữ nguyên như trong mấy lần in trước chứ không thay đổi. Tuy vậy, để giúp các nhà nghiên cứu có thể tra tìm nhanh chóng khối lượng tài liệu nước ngoài hết sức lớn mà tác giả đã tham khảo, ở các chú thích xuất xứ, bên cạnh tên người phiên âm trước đây chúng tôi có ký chú thêm nguyên văn, hoặc chuyển ngữ tiếng Pháp. Đối với tên một số dân tộc, hay một số địa danh trên thế giới được nhắc đến trong mục Khảo dị, nếu thấy cần thiết, chúng tôi cũng làm như vậy. Cuối bộ sách, chúng tôi còn thêm vào một Bảng tra cứu tên truyện sắp xếp theo trật tự a b c. Tất cả những việc này đều do các bạn bè thân thiết trong Ban văn học Cổ cận đại Viện Văn học góp sức thực hiện vào năm 1992.Xin ghi lại ở đây tình cảm biết ơn chân thành của gia đình tác giả. Chúng tôi cũng trân trọng cảm ơn Nhà xuất bản Giáo dục đã có nhã ý đưa Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam vào trường học, để bộ sách đến thẳng với một đối tượng đông đảo từ mấy thập kỷ nay vẫn là người bạn gần gũi của nó: học sinh, sinh viên, giáo viên, giảng viên ngữ văn ở các trường đại học.Về mặt văn bản, có thể nói đây là bản in hoàn chỉnh nhất.Hà Nội, ngày 31 - XII - 1998Con trai tác giảGs. NGUYỄN HUỆ CHI
LỜI NÓI ĐẦU
Nghiên cứu và sưu tầm vốn văn nghệ dân gian của dân tộc nói chung và truyện cổ tích nói riêng là một trong những công việc được Nhà nước ta đặc biệt khuyến khích. Trước Cách mạng cũng từng có một vài học giả lưu tâm làm những việc đó, và họ đã công bố kết quả của mình trên sách báo. Gần đây hơn thì những công trình sưu tầm, nghiên cứu cũng như các cuộc thảo luận giữa các bạn Vũ Ngọc Phan, Trần Thanh Mại và Văn Tân gợi ra nhiều điểm bổ ích cho việc tìm hiểu truyện cổ dân gian.Nhưng nói chung, chưa nấy ai điều tra thật đầy đủ truyện cổ tích Việt-nam để dựng lên một hệ thống hoàn chỉnh, và trên cơ sở đó, đi sâu nghiên cứu chúng một cách toàn diện. Thực ra, kho tàng truyện cổ tích của chúng ta có không ít loại hình, trong mỗi loại hình có khá nhiều dạng kết hợp rất phong phú, nhưng hiện vẫn còn nằm lẫn lộn trong các kho sách cũ, trong mọi trí nhớ, mà khả năng cá nhân chưa tìm tòi khai thác hết được. Do đó, việc nghiên cứu chỉ mới là bước đầu, thiên về khái quát mà thiếu phong phú, cụ thể.Theo chúng tôi, công tác nghiên cứu và sưu tầm vốn văn nghệ dân tộc quá khứ nếu chưa thành một công việc tập thể, được khơi động thành một phong trào rộng lớn trong cả nước, thì vẫn chưa thể gọi là toàn diện, do đó cũng chưa thể đạt kết quả dứt điểm như ý muốn. Cần phải có một cơ quan chuyên môn hoặc một hội nghề nghiệp để hướng dẫn sưu tầm, trao đổi ý kiến và tập trung tài liệu như ở nhiều nước đã từng làm, thì việc bảo tồn và phát huy vốn cũ mới mong thực hiện tốt được. Trong khi chờ đợi sự kiện lớn lao và cần thiết đó, chúng tôi bạo dạn đem khả năng tìm tòi cá nhân thu góp những truyện cổ tích Việt-nam nghe được, đọc được và nhớ được từ trước tới nay, chỉ mong cung cấp một tài liệu tham khảo cho những bạn yêu truyền thống văn học của dân tộc. Bộ sách này là bộ thứ hai trong những công trình nghiên cứu của chúng tôi về truyện truyền miệng, tiếp theo bộ đầu tiên nhan đề Lược khảo về thần thoại Việt-nam. Nó gồm có ba phần: Phần đầu, tìm hiểu một ít nét về bản chất, lai lịch và lịch sử phát triển của truyện cổ nói chung và cổ tích nói riêng.Phần thứ hai, chiếm một khoảng rất lớn trong bộ sách là những truyện cổ tích Việt-nam đã chọn lọc và sắp đặt theo một hệ thống riêngPhần cuối là những nhận xét sơ bộ về đặc điểm tư tưởng, nghệ thuật, qua đây tạm đánh giá tổng quát truyện cổ tích Việt-nam. Tôn trọng chủ đề và kết cấu đã có của những truyện cổ tích, trong đời sống truyền miệng từ xưa, chúng tôi cố gắng trình bày nguyên, không sửa chữa: Trường hợp những truyện có nhiều địa phương kể khác nhau về chi tiết hay toàn phần, chúng tôi sẽ ghi tóm tắt ở mục Khảo dị để tiện tham khảo. Nếu truyện nào có nội dung tương tự với truyện của các dân tộc khác ở trong nước hay nước ngoài, chúng tôi cũng làm như vậy. Mục đích bộ sách này là tình hiểu và giới thiệu những truyện cổ tích Việt nam, mong đáp ứng phần nào nhu cầu trước mắt. Nó chỉ giới hạn trong phạm vi truyện cổ tích của người Việt mà chưa đề cập tới kho tàng truyện cổ tích vô cùng phong phú của đồng bào thiểu số chúng ta. Trong khi khôi phục lại cốt truyện của người xưa, trong khi tìm hiểu vốn cũ của dân tộc, chắc không tránh khỏi lầm lẫn và thiếu sót, chúng tôi mong các bạn xa gần kịp thời chỉ bảo cho. Sau hết, chúng tôi có lời cảm ơn các bạn đã giúp cho tài liệu, đặc biệt ông bà Nguyễn Văn Nghĩa là những người đã nhen nhóm cho chúng tôi từ cái say mê nghe truyện cổ tích lúc còn trẻ cho đến hứng thú tìm tòi nghiên cứu nó sau này.Hà-nội, tháng VI năm 1957NGUYỄN ĐỔNG CHILỜI NÓI ĐẦU LẦN TÁI BẢN THỨ TƯ
Các tập I, II, III của bộ Kho tàng truyện cổ tích Việt-nam này từ khi lần lượt ra mắt đến nay đã ngót 15 năm. Trong thời gian qua, chúng tôi nhận được nhiều ý kiến và tài liệu của các bạn xa gần có lòng yêu gửi tới, kể cả ý kiến và lời giới thiệu trên các báo chí, trong nước và ngoài nước[1]. Chúng tôi hết sức cảm kích về sự quan tâm đó của các bạn. Mặt khác, thời gian qua, chúng tôi cũng có để ý tìm tòi thêm những di bản trong nước và trên thế giới qua các tài liệu sách vở cũ và mới. Cho nên trong lần tái bản này chúng tôi đã có thể bổ sung những dị bản mới vào phần Khảo dị mà chúng tôi nhận thấy - cũng như một số bạn góp ý - là hãy còn ít ỏi, và cách kể chuyện quá vắn tắt. Như vậy, phần Khảo dị có sự bổ sung phong phú hơn trước; còn phần truyện chính, nói chung vẫn giữ nguyên, trừ một vài truyện cá biệt: hoặc thay truyện khác vì nội dung không còn thích hợp (ví dụ các truyện số 50, 77), hoặc có bổ sung ít nhiều vì vài bản cũ chưa hoàn chỉnh (ví dụ các truyện số 69, 99, 100), v.v... Tóm lại, lần tái bản này đã khắc phục được một số thiếu sót trước đây vấp phải. Tất nhiên do kiến thức có hạn, do chúng ta còn bận chống Mỹ cứu nước, nên việc sưu tầm văn học dân gian nói chung, truyện cổ tích nói riêng, của cả hai miền đất nước vẫn còn chưa được nhiều, và việc bổ sung của chúng tôi cũng chỉ mới có thể thực hiện trong một chừng mực nhất định. Chúng tôi rất lấy làm hân hạnh sẽ được các bạn gần xa chỉ bảo thêm cho những sai sót khác.Hà-nội, ngày 21 tháng XII năm 1971NGUYỄN ĐỔNG CHI Chú thích:[1] Trong 1 tập san của Pháp quốc Viễn đông học viện (BEFEO), tập LII, số 1, năm 1964, xuất bản ở Pa-ri, có hai bài giới thiệu và phê bình, của Mô-ri-xơ Đuya-răng (Maurice Durand) và của Tiến sĩ dân tộc học Lê Văn Hảo. Ngoài ra, một số giáo trình đại học và luận văn nghiên cứu cũng giới thiệu kỹ những luận điểm cũng như hệ thống truyện cổ tích của chúng tôi.NGÔI NHÀ ĐẶC BIỆT - SUY NGHĨ KHÁC BIỆT
Bình luận
Tweet